ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
μάθημα, ΕΙΚΟΝΑ ΩΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ /2012
μάθημα, ΕΙΚΟΝΑ ΩΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ /2012
διδάσκων, Κωνστανίνος Μπομπός
Η"Μέδουσα" του Ζερικώ γίνεται αφορμή για σχέδιο: σχεδιάζοντας από ένα έργο.
Το πλοίο "ΜΕΔΟΥΣΑ" μετέφερε κυρίως διοικητικούς υπαλλήλους που θα στελέχωναν τις γαλλικές αποικιακές αρχές στα 1816. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν, όπως αποδείχθηκε, πολλοί που πήγαιναν με δυσμενή μετάθεση, ένα είδος εξορίας, προφανώς λόγω της αντίθεσής τους προς το καθεστώς της παλινόρθωσης που ακολούθησε την πτώση του Ναπολέοντα. Μαζί με τους "νομιμόφρονες" βασιλικούς προϊσταμένους τους βρέθηκαν όλοι μαζί στα μυτερά βράχια της ακτής, λόγω της σκανδαλώδους ανεπάρκειας και ανικανότητες περί τα ναυτικά του πλοιάρχου, που και εκείνος είχε διοριστεί κυβερνήτης με μέσο πολιτικό, παρά το γεγονός ότι διέθετε από θάλασσα μηδαμινή εμπειρία.
Οι κατωτέρων βαθμίδων υπάλληλοι και οι ανεπιθύμητοι εγκαταλείφθηκαν αβοήθητοι σε μια πρόχειρη σχεδία, ενώ οι προϊστάμενοί τους, μαζί με κάποιους επώνυμους που επέβαιναν του σκάφους, μπήκαν στις σωσίβιες λέμβους. Η σχεδία παρασύρθηκε γρήγορα από τα κύματα, με αποτέλεσμα να βρουν αργό, φρικτό θάνατο από πείνα και δίψα περισσότερα από εκατόν πενήντα άτομα. Ήταν μια αληθινή ναυτική τραγωδία, ένας μικρός "Τιτανικός" της εποχής, που τάραξε τις συνειδήσεις και ενέπνευσε συγγραφείς και ζωγράφους. Ανάμεσα στους τελευταίους ήταν ο νεαρός, άγνωστος τότε Θεόδωρος Ζερικώ, που, βασισμένος στις αφηγήσεις των ελάχιστων επιζώντων, οι οποίοι του χρησίμευσαν και ως μοντέλα, φιλοτέχνησε τον γνωστό πίνακά του "Μέδουσα". Το όνομα αποκτά συμβολική σημασία, καθώς ο ζωγράφος τόλμησε να δείξει στην κοινωνία της εποχής του, με σοβαρές συνέπειες για τον ίδιο, το φρικτό κεφάλι του τέρατος.
Στα 2012 και ενώ βιώνουμε ένα τεράστιο πολιτισμικό ναυάγιο ξαναπροσέχουμε το έργο του Ζερικώ, προσπαθώντας να ψηλαφίσουμε τις ποιότητες και τα νοήματα που είναι σήμερα αναγνωρίσιμα "στην δική μας σχεδία".
Ο τρόπος προσέγγισης είναι το σχέδιο με μολύβι, ακολουθώντας κατά κάποιο τρόπο τον δρόμο του δημιουργού ο οποίος σχεδίασε την σύνθεση του και τα επί μέρους θέματα με εξαντλητικό τρόπο για οκτώ μήνες πριν αρχίσει να ζωγραφίζει στον καμβά.
Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο της ΜΕΔΟΥΣΑΣ με Σχέδια γενικά και Σχέδια λεπτομερειών, με μακέτες της σχεδίας και ερμηνευτικούς σχολιασμούς της κατοίκησης επάνω σε αυτήν, Σχέδια αποσπασματικά που αποδελτιώνουν τα επίπεδα γνώσης και Σχέδια μετάπλασης ή αναφοράς στο έργο.
Στόχος: η ανάπτυξη ενός αναλυτικού λόγου (στα ζητήματα που θέτει το έργο) σε σχέση με την εικαστική φανέρωση του, καθώς και η ανάπτυξη σχεδιαστικών δεξιοτήτων των φοιτητών ενταγμένες σε εκφραστικές πιθανότητες.
ΚΜ
ΕΙΚΟΝΑ ΩΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ /2011
οι άνθρωποι είναι βεράντες
Η κατασκευή που μεσολαβεί μεταξύ του κτίσματος και του ανοιχτού χώρου, και ορίζεται με τις λέξεις βεράντα, μπαλκόνι, πρόβολος, εξώστης -εφόσον είναι υπερυψωμένη σε σχέση με το έδαφος- και που άλλοτε είναι σκεπασμένη και άλλοτε όχι, περιγράφει ένα χώρο με χαρακτήρα μεταίχμιου, ο οποίος, αν και είναι προσκολλημένος στο κτίσμα, έχει χαρακτηριστικά και ιδιότητες και του μέσα (ιδιωτικού) και του έξω (δημόσιου, ανοιχτού χώρου).
Είναι ένας μηχανισμός που ελέγχει και ρυθμίζει την αντίληψη της εικόνας και, που μεσολαβεί και σκηνοθετεί την εμφάνιση του ανθρώπου σε ελεγχόμενο -από τον ίδιο- χώρο (και χρόνο) καθώς προυποθέτει τη βούληση του να βγει έξω μη έχοντας αφήσει το μέσα. Για να συμβεί αυτό, είναι αναγκαία συνθήκη το ταυτόχρονο πάτημα έξω και πάνω, δηλαδή το να υψωθεί -το υποκείμενο- και να σταθεί σε θέση να έχει θέα και να γίνει θέαμα.
Εδώ μας ενδιαφέρει ότι μπορεί να θεωρηθεί ως οθόνη με δυο αμφίπλευρες γωνίες παρατήρησης όπου μπορεί να προβάλλεται το ανοιχτό του έξω κόσμου αλλά και κάποια δραστηριότητα που ανήκει στο κλειστό της κατοίκησης. Στο μάθημα θα ανιχνεύσουμε τέτοιες διπλές προβολές. Θα παρατηρήσουμε και θα αναλύσουμε και στο τέλος θα τις αναδιατυπώσουμε ως ζωγραφικές μεταγραφές της πραγματικότητας στο συνοριακό επίπεδο του μπαλκονιού.
πρώτη φάση: παρατήρηση και φωτογραφική σύλληψη διπλών εικόνων στη πόλη.
Δεύτερη φάση: ανίχνευση των τρόπων αναπαράστασης, οπτικές γωνίες, ιεραρχήσεις, φωτισμός, (έργα τέχνης, κινηματογράφος κλπ.)
Τρίτην φάση: συγκροτήσεις εικόνων
τέταρτη φάση: δοκιμές αναπαράστασης σε τρεις διαστάσεις (μακέτα)
ΟΝ ΤΗΕ PORCH ή Οι άνθρωποι έχουν σπίτια, μα είναι βεράντες
...το porch, η "βεράντα", τοποθετείται στον μπροστινό τοίχο του σπιτιού. Αποτελείται από ένα υπόστεγο κυμαινόμενου βάθους-σπάνια όμως ξεπερνά τα τέσσερα μέτρα-, που ακουμπάει σε μια σειρά από δοκάρια και σκεπάζει ένα πάτωμα του οποίου η υπερύψωση ως προς το έδαφος κυμαίνεται συνήθως μεταξύ είκοσι εκατοστών και ενάμιση μέτρου. Κάγκελα και τα απαραίτητα σκαλιά πρόσβασης συμπληρώνουν την εικόνα. από καθαρά αρχιτεκτονική άποψη, το porch αντιπροσωπεύει μια αρκετά στοιχειώδη ανάπτυξη της κλασικής ιδέας της πρόσοψης, έκφραση εύπορης ένδειας και υποτυπώδους πολυτέλειας, πρωτόγονης. Από ψυχολογική άποψη, αν όχι ηθική, πρόκειται, αντίθετα, για ένα φαινόμενο που με κάνει να τα χάνω και που καταλήγει, μετά από προσεχτική ανάλυση, συγκινητικό αλλά και αποκρουστικό, και τελικά επιφανειακό. Αλλά από το αρχαίο ελληνικό επιφάνεια:|αποκάλυψη.
Στη Δύση σχεδόν όλοι έχουν μια βεράντα μπροστά στο σπίτι τους. Η ανωμαλία του porch έγκειται προφανώς στην ύπαρξη, ταυτόχρονα, ενός χώρου εσωτερικού και ενός χώρου εξωτερικού. Κατά κάποιον τρόπο, αντιπροσωπεύει την προέκταση του κατωφλιού, όπου το σπίτι δεν υπάρχει πια και , παρ΄ όλα αυτά, ακόμα δεν έχει εκτεθεί στην απειλή του έξω. Είναι μαι ελεύθερη ζώνη, όπου η ιδέα του προστατευόμενου χώρου, την οποία κάθε σπίτι υπάρχει για να αποδεικνύει και να πραγματώνει, εκτείνεται πέρα από τον ίδιο της τον ορισμό και προβάλλει ξανά, σχεδόν απροστάτευτη , σαν μια όψιμη αντίσταση στις αξιώσεις του ανοιχτού. Υπ΄αυτή την έννοια, μοιάζει τόπος κατεξοχήν αδύναμος, κόσμος στο μεταίχμιο, ιδέα σε εξορία.
Ο κανόνας αυτός του "αδύναμου τόπου" καταργείται όταν το porch σταματάει να είναι άψυχο αρχιτεκτονικό αντικείμενο κι αρχίζει να κατοικείται από ανθρώπους. Σε μαι βεράντα ο μέσος άνθρωπος γυρίζει την πλάτη του στο σπίτι, καθιστός σε μια καρέκλα εξοπλισμένη με τον κατάλληλο μηχανισμό για να την κάνει να κουνιέται. Κάποιες φορές, συνθέτοντας το κάδρο στην πιο εκτυφλωτική του ακρίβεια, ο άνθρωπος κρατάει στην αγκαλιά του ένα γεμάτο ντουφέκι. Πάντοτε κοιτάζει μπροστά του. Αν ξαναγυρίσετε στην αρχική εικόνα της προσωρινότητας που ήταν το porch ιδωμένο ως απλό αρχιτεκτονικό αντικείμενο, και την εμπλουτίσετε με την παρουσία αυτού του ανθρώπου -πλάτη στον τοίχο, να λικνίζεται στην κουνιστή του καρέκλα, μ΄ ένα γεμάτο ντουφέκι στην αγκαλιά-, αυτή η εικόνα θα στραφεί διακριτικά προς μια έννοια δύναμης, σιγουριάς, αποφασιστικότητας. Το porch αυτό παύει να είναι η ευαίσθητη ηχώ του σπιτιού στο οποίο ακουμπάει, και γίνεται η τελική επιβεβαίωση αυτού που το σπίτι μόλις υποδηλώνει: οριστική επικύρωση του προστατευμένου τόπου, λύση του θεωρήματος που το σπίτι περιοριζόταν να διατυπώνει.
Εν κατακλείδι, αυτός ο άνθρωπος κι αυτό το porch, μαζί, συνθέτουν μια εικόνα λαϊκή, κι όμως ιερή, όπου εξυμνείται το δικαίωμα του ανθρώπου να κατέχει ένα χώρο αποκλειστικά δικό του, σωζόμενος από το συγκεχυμένο είναι της απλής ύπαρξης. Επιπλέον αυτή η εικόνα εξυμνεί την απαίτηση του ανθρώπου να είναι σχε θέση να υπερασπίζεται αυτό το χώρο, με τα όπλα μιας μεθοδικής δειλίας (το λίκνισμα της κουνιστής καρέκλας) ή ενός εξοπλισμένου θάρρους (το γεμάτο ντουφέκι). Όλη η ανθρώπινη κατάσταση συνοψίζεται σ΄αυτή την εικόνα. Εφόσον ακριβώς αυτή φαίνεται να είναι η τελική εκ-τόπιση του ανθρώπου: να βρίσκεται απέναντι στον κόσμο, με τον εαυτό του πίσω του.
Οι άνθρωποι βρίσκονται στην βεράντα της ίδιας τους της ζωής (εξόριστοι από τους εαυτούς τους) κι αυτός είναι ο μοναδικός δυνατός τρόπος, γι' αυτούς, να υπερασπιστούν την ίδια τους τη ζωή από τον κόσμο, αφού και μόνο να δοκιμάσουν να ξαναμπούν στο σπίτι (και να είναι οι εαυτοί τους), αμέσως αυτό το σπίτι θα υποχωρούσε, για να μετατραπεί σε ευαίσθητο καταφύγιο μέσα στη θάλασσα του τίποτα, προορισμένο να σαρωθεί από τα κύματα του Ανοιχτού, και το καταφύγιο θα μετατρεπόταν σε θανάσιμη παγίδα, λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι βιάζονται να ξαναβγούν στη βεράντα (και συνεπώς από τους εαυτούς τους), ξαναπαίρνοντας θέση μόνο εκεί όπου έχουν τη δυνατότητα να εμποδίσουν την εισβολή του κόσμου, σώζοντας τουλάχιστον την ιδέα του ενός δικού τους σπιτιού, ακόμα και αν πρέπει να συμβιβαστούν με τη γνώση ότι αυτό το σπίτι είναι ακατοίκητο.
Έχουμε σπίτια μα είμαστε βεράντες, σκεφτόταν. Κοίταζε τους ανθρώπους και στα συγκινητικά τους ψέματα άκουγε το τρίξιμο της κουνιστής καρέκλας πάνω στις σκονισμένες σανίδες του porch, και ήταν για κείνον γελοία γεμάτα ντουφέκια οι ξαφνικές εκρήξεις θυμού της περηφάνιας και της οδυνηρής αυτοεπιβεβαίωσης, όπου έβλεπε στους άλλους και στον ίδιο, να κρύβεται η απόφαση μιας αιώνιας εξορίας. Και υπήρχε κάτι το ατελείωτα αξιοπρεπές σ΄εκείνη την αιώνια χρονοτριβή μπροστά στο κατώφλι του σπιτιού, ένα βήμα πριν απ΄ τον ίδιο τον εαυτό μας....
λατρεύω την στιγμή ακριβώς που εκείνος κάνει ένα βήμα, με το ντουφέκι στο χέρι, κοιτάζει τον κόσμο μπροστά του, νοιώθει τον τσουχτερό άνεμο πάνω του, σηκώνει το γιακά απ΄το σακάκι, και ύστερα -θαύμα- ξαναγυρνάει να καθίσει στην καρέκλα του και, ακουμπώντας στην πλάτη, την ξαναβάζει σε κίνηση, βουβό λίκνισμα.Έι Τζακ, που χάθηκες; Τίποτα, τίποτα , τώρα είμαι δω, ένα χέρι χαϊδεύει το κοντάκι του ντουφεκιού, εκείνος κοιτάζει μακριά....
[αποσπάσματα από το CITY του Αλεσσάντρο Μπαρίκκο (1999)]
- βάθρο το [váθro] : 1. υπερυψωμένη κατασκευή, που πάνω της στέκεται κάποιος ή στηρίζεται κτ.· βάση: Mαρμάρινο / πέτρινο ~ αγάλματος / προτομής. H κατασκευή στηρίχτηκε πάνω σε ξύλινα βάθρα. || (αρχιτ.) κάθετη τοιχοποιία, που στηρίζει συνήθ. γέφυρες ή αψίδες. 2. (μτφ.) α. στήριγμα, θεμέλιο: H βουλή είναι το ~ της Δημοκρατίας. (λόγ.) ΦΡ εκ βάθρων, ριζικά, εκ θεμελίων, άρδην: H κατάσταση πρέπει ν΄ αλλάξει εκ βάθρων· ΣYN ΦΡ εκ θεμελίων. β. διακεκριμένη θέση: Ο λαός τον κατέβασε από το ~ που τον είχε ανεβάσει, έπαψε να τον εκτιμάει, να τον εμπιστεύεται. [λόγ. < αρχ. βάθρον]
[ιταλ. veranda `πλατύ, στεγασμένο μπαλκόνι΄ < αγγλ. verandah· βεράντ(α) -ούλα]
- εξώστης ο [eksóstis]: 1.(λόγ.) το μπαλκόνι, ιδίως δημόσιου κτιρίου: Mίλησε στο λαό της πόλης από τον εξώστη του δημαρχείου. 2. κατασκευή μέσα σε αίθουσα, ιδίως θεάτρου ή κινηματογράφου, η οποία βρίσκεται ψηλότερα από την πλατεία και απέναντι από τη σκηνή ή την οθόνη: Tο θέατρο έχει δύο εξώστες. Πρώτος / δεύτερος ~. Εισιτήρια υπάρχουν μόνο για τον εξώστη. || (προφ.) οι άνθρωποι που βρίσκονται στον εξώστη και παρακολουθούν μια παράσταση ή ένα έργο: Xειροκροτεί / αποδοκιμάζει / σφυρίζει ο ~. Οι αντιδράσεις του εξώστη. [λόγ.: 1: μσν. εξώστης, αρχ. σημ.: `που σπρώχνει έξω΄· 2: σημδ. ιταλ. balcone ή γαλλ. balcon]
- θέα η [θéa] : 1. το κοίταγμα, η παρατήρηση με τα μάτια: H ~ του αίματος μου προξενεί φρίκη. Ο ταύρος εξαγριώνεται στη ~ του κόκκινου χρώματος. Στη ~ του πτώματος λιποθύμησε. || (έκφρ.) σε κοινή ~, ώστε να τον βλέπουν όλοι: Εκθέτω κάτι σε κοινή ~. 2. ό,τι βλέπει, ό,τι μπορεί να δει κανείς (κυρ. από ένα ορισμένο σημείο): H ~ από το παράθυρο / από το μπαλκόνι είναι μαγευτική. Σπίτι / παράθυρο με ~ προς τη θάλασσα / προς το βουνό, με προσανατολισμό. Ένας ψηλός μπροστά μου μου ΄κρυβε / μου ΄κοβε τη ~. || Έχω ~: Tο σπίτι έχει καταπληκτική ~ / δεν έχει καθόλου ~. H βίλα έχει ~ (προς) το βουνό. [λόγ. < αρχ. θέα]
- θέαμα το [θéama]: 1. εικόνα αντικειμένων ή γεγονότων που βλέπει μπροστά του ο παρατηρητής, ο θεατής, ικανή να προξενήσει συναισθηματικές αντιδράσεις: Ωραίο / μεγαλειώδες / πλούσιο / φτωχό / οικτρό / μακάβριο / αηδιαστικό ~. Tο ~ που παρουσίασαν οι δύο ομάδες στο γήπεδο ήταν πολύ φτωχό. Tα πολύχρωμα πυροτεχνήματα πρόσφεραν ένα μαγευτικό ~. 2. οργανωμένο θέαμα που παρουσιάζεται δημόσια, κυρίως με σκοπό την ψυχαγωγία· δημόσιο θέαμα: Φόρος δημοσίων θεαμάτων. ΦΡ άρτος* και θεάματα. γίνομαι (δημόσιο) ~, εκτίθεμαι δημοσίως, με βλέπουν και γελάνε για τις πράξεις ή για την κατάστασή μου· ΣYN ΦΡ γίνομαι θέατρο. || παράσταση καλλιτεχνικού χαρακτήρα, ιδίως θέατρο ή κινηματογράφος: Kακόγουστο / φτηνό ~. Kόσμος του θεάματος, όσοι ασχολούνται μ΄ αυτό. || Θεάματα, ειδική στήλη κυρίως στις εφημερίδες, όπου αναφέρονται ενημερωτικά οι θεατρικές, κινηματογραφικές και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. [λόγ. < αρχ. θέαμα]
- μπαλκόνι το [balkóni] : 1. επίπεδη προεξοχή του ορόφου ενός κτιρίου, συνήθ. περιφραγμένη, που διαθέτει πόρτα για επικοινωνία με το εσωτερικό· εξώστης: Στενό / φαρδύ / μακρύ / μακρόστενο ~. Ένα ~ με ξύλινα / με σιδερένια κάγκελα. Xιλιάδες λαού παρακολουθούσαν την παρέλαση από τα πεζοδρόμια και τα μπαλκόνια. Tα μπαλκόνια ήταν σημαιοστολισμένα. Tο ~ της κρεβατοκάμαρας / της κουζίνας. ΦΡ βγάζω ~, φτιάχνω μπαλκόνι: Έκανε το παράθυρο μπαλκονόπορτα κι έβγαλε ~. || τα κάγκελα του μπαλκονιού: Aκουμπάω στο ~. || Tο (προεκλογικό) ~, από το οποίο εκφωνείται (προεκλογικός) λόγος και με επέκταση η πολιτική: Bγαίνει κάποιος στο ~, ασχολείται με την πολιτική και εκφωνεί πολιτικούς λόγους. 2. (μτφ.) α. για τοποθεσία με μεγάλη και ωραία θέα, συνήθ. στην πλαγιά βουνού ενός: H Mακρινίτσα, αυτό το ~ του Πηλίου. β. (λαϊκ., πληθ.) για το γυναικείο στήθος. μπαλκονάκι το YΠΟKΟΡ στη σημ. 1. [ιταλ. balcon(e) -ι]
- προβάλλω [proválo] -ομαι Ρ πρτ. προέβαλλα και πρόβαλλα, αόρ. προέβαλα και πρόβαλα, απαρέμφ. προβάλει, παθ. αόρ. προβλήθηκα, απαρέμφ. προβληθεί, λόγ. μππ. προβεβλημένος* : I. (μόνο ενεργ.) 1. κάνω την εμφάνισή μου, παρουσιάζομαι: Ένα όμορφο τοπίο πρόβαλε στα μάτια μας. Kαι να τος, προβάλλει ξαφνικά μπροστά μου! Προβάλλει ο ήλιος / το φεγγάρι. || (στο γ' πρόσ.): Προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη για τη λήψη έκτακτων μέτρων. Άρχισαν να προβάλλουν τα προβλήματα / οι δυσκολίες. 2. εκτείνω, απλώνω κτ. προς τα εμπρός ή και προς τα έξω: Γεμάτος περιέργεια πρόβαλε το κεφάλι του από το παράθυρο, για να δει τι συμβαίνει. II1. (φυσ.) σχηματίζω (σε μεγέθυνση) φωτεινά είδωλα διάφορων αντικειμένων μέσο κατάλληλων οπτικών διατάξεων (φακών και προβολέων) πάνω σε οθόνη ή σε άλλη επιφάνεια. 2. (ειδικότ.) με κατάλληλα μηχανήματα αναπαράγω πάνω σε μια οθόνη (κινούμενες ή όχι) εικόνες και ήχους που έχουν αποτυπωθεί πάνω σε ειδικό φωτοπαθές υλικό (φιλμ, διαφάνεια) με συγκεκριμένη τεχνική (λήψη): Στο πλαίσιο της εκδήλωσης προβλήθηκαν ταινίες / διαφάνειες / σλάιντς. Ο κινηματογράφος μας προβάλλει δύο έργα. H ταινία θα προβληθεί προσεχώς. III1. παρουσιάζω κτ. (γεγονός, πρόσωπο, αντικείμενο) συστηματικά και σε μεγάλη έκταση, ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστό, να πάρει δημοσιότητα: Οι γάμοι της γνωστής καλλιτέχνιδας προβλήθηκαν πολύ από τα μέσα ενημέρωσης. Δε χάνει ευκαιρία να προβάλλει τον εαυτό του. H έκθεση έγινε για να προβλη θούν στο εξωτερικό τα προϊόντα μας. Οι πράξεις βίας δεν πρέπει να προβάλλονται από την τηλεόραση. 2. εκφράζω κτ. με λόγια ή με ενέργειες, διατυπώνω (συνήθ. μια διαφωνία, αντίθεση, άρνηση), παρουσιάζω κτ. σε αντιπαράθεση προς κτ. άλλο: ~ αντιρρήσεις / επιχειρήματα / ισχυρισμούς / αξιώσεις. H Kίνα πρόβαλε βέτο στον ΟHΕ. Kαταδικάστηκε, επειδή πρόβαλε αντίσταση κατά αστυνομικών. IV1. (γεωμ.) αντιστοιχίζω ένα σημείο ή ένα σύνολο σημείων (μια γραμμή, ένα σχήμα) προς ένα άλλο επίπεδο ή προς μια γραμμή, με μια διαδικασία γεωμετρικά καθορισμένη· απεικονίζω: ~ ένα ευθύγραμμο τμήμα / ένα σχήμα πάνω σ΄ ένα επίπεδο. 2. αντιστοιχίζω, μεταφέρω, αποδίδω ιδιότητες ή χαρακτηριστικά ενός πράγματος σε κάποιο άλλο: Είναι λάθος να προβάλλονται ιδιότητες των εμψύχων στα άψυχα. V. (ψυχ.) ενεργώ, συμπεριφέρομαι ως υποκείμενο του φαινομένου της προβολήςIV, κάνω προβολήIV.
- [Ι: αρχ. προβάλλω `βάζω μπροστά΄· ΙΙΙ2: λόγ. < αρχ. προβάλλω· ΙΙ, ΙΙΙ1, ΙV: λόγ. σημδ. γαλλ. projeter & αγγλ. project]αρχ. προβαίνω `προχωρώ΄ σημδ. αγγλ. proceed
αρχ. ἐπόπτης `που παρατηρεί από ψηλά, ο μυημένος στον ανώτατο βαθμό των ελευσίνιων μυστηρίων
