η καντηλίτσα και η ψαλιδιά

Κάθε μεγάλη εβδομάδα προβάλλεται από την τηλεόραση η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη "το κορίτσι με τα μαύρα", κοινωνικό δράμα που κορυφώνεται στη σκηνή της βύθισης της βάρκας με τον Παύλο (Δημήτρης Χορν) και τα παιδιά (της Ύδρας) σε έσχατο κίνδυνο.

Μια χαρούμενη βαρκάδα εξελίσσεται σε τραγωδία καθώς κάποιοι μισαλλόδοξοι - για να κάνουν καψώνι στον Παύλο - έχουν αφαιρέσει τον πείρο της βάρκας, εκείνη γεμίζει νερά και βουλιάζει, ενώ ο Παύλος προσπαθεί να εμψυχώσει τα παιδιά και να ελέγξει το δικό του πανικό μισολέγοντας ή μισοτραγουδώντας το παιδικό τραγουδάκι, η φρεγάτα,

Ήτανε μια φρεγάτα παιδιά, ήτανε μια φρεγάτα 

Γλάρο τη λέγανε, κάνε μια καντηλίτσα, 

Γλάρο τη λέγανε, κάνε μια ψαλιδιά

...........................................................................

Το πλήρωμά της όλο παιδιά, το πλήρωμά της όλο 

πνίγηκε στα ρηχά, κάνε μια καντηλίτσα, 

πνίγηκε στα ρηχά, κάνε μια ψαλιδιά.

Σώθηκε ένας μόνο παιδιά, σώθηκε ένας μόνο 

χωρίς να κολυμπά, κάνε μια καντηλίτσα, 

χωρίς να κολυμπά, κάνε μια ψαλιδιά

(Ο Παύλος σώζεται αλλά τα περισσότερα παιδιά πνίγονται)

Σπουδαία ταινία, την ιστορία την ξέρω απέξω πια, αλλά την παρακολουθώ πάντα με ενδιαφέρον. Κάθε φορά προσέχω -περισσότερο- τις λεπτομέρειες, κάποια έκφραση σε δεύτερο πλάνο, το πως είναι στημένη μια σκηνή, τον φωτισμό, καμιά φορά φαντάζομαι άλλες εκδοχές ή ασχολούμαι με διάφορα μικρά στοιχεία που θεωρώ ότι προσδίνουν νοηματικό βάθος  στα πλάνα, όπως ας πούμε τι είναι η καντηλίτσα και τι η ψαλιδιά του τραγουδιού. . .

Η καντηλίτσα και η ψαλιδιά λοιπόν είναι δυο ναυτικοί κόμποι, που ίσως σήμερα ακόμα και οι ναυτικοί να τους αγνοούν.

Καντηλίτσα (Bowline)

Η καντηλίτσα είναι ένας εύκολος κόμπος με τον οποίο δημιουργούμε μια δυνατή θηλιά, όταν θέλουμε να ανασύρουμε κάτι, πχ κάποιον που έχει χάσει τις αισθήσεις του και το καντήλι του σβήνει, (από εκεί και το όνομα του κόμπου, καντηλίτσα). Όταν δεθεί σωστά τότε λύνεται και εύκολα όταν δεν τον χρειαζόμαστε, αν δεν λυθεί τότε μάλλον κάποιο λάθος έγινε και αντί για καντηλίτσα προέκυψε γαιδουρόκομπος. Είναι ίσως ο πιο «ναυτικός» κόμπος και πολύ χρήσιμος, αφού τον χρησιμοποιούμε παντού. Οι σκότες των πλωριών πανιών δένονται πάντα με καντιλίτσα. Οι πρυμάτσες και γενικότερα οι κάβοι δένονται τις περισσότερες των περιπτώσεων επίσης με καντιλίτσα. Αν φερμάρουμε τη μιαν άκρη του σχοινιού, δεν υπάρχει περίπτωση να λυθεί μόνος του με τίποτα.

Ψαλιδιά (Clove Hitch)

Η Ψαλιδιά έχει πολλές χρήσεις, όταν θέλουμε να δέσουμε σχοινί με ξύλο ή σίδερο, δένεται πανεύκολα και λύνεται ακόμα πιο εύκολα. Χρησιμοποιείται πολύ συχνά, όταν πχ θέλουμε να δέσουμε πρόχειρα ένα κάβο σε μπαμπά στη στεριά, ή ακόμα και ένα σχοινί της μπουγάδας σε ένα πάσσαλο. Όταν θέλουμε μεγαλύτερη σταθερότητα κάνουμε περισσότερες ψαλιδιές και δεν έχουμε φόβο μην γλιστρήσει το σχοινί.