31 August 2012

Ο Βόλος μπορεί πολλά περισσότερα από έναν "μακρύ χορό"




Ο Βόλος είναι μια σχετικά νέα πόλη (ιδρύθηκε το 1883) που εδράζεται σε υπόβαθρο με πολύ μεγάλη ιστορική, ακόμα και μυθολογική, πυκνότητα. Κάθε κάτοικος της πόλης φέρει σε ένα βαθμό αυτό το ιδιαίτερο ιστορικό αποτύπωμα.
Η πόλη κατά τη ραγδαία ανάπτυξης της, λόγω της γεωγραφικής θέσης και του λιμανιού της, ενσωμάτωσε την βιοτεχνική και γεωργική παράδοση του Πηλίου και του κάμπου και δημιούργησε την εμπορική και βιομηχανική ταυτότητα της Βολιώτικης αστικότητας. Πιο απλά, ο Βόλος δεν είχε ποτέ τουριστικό χαρακτήρα, ενώ ακόμα και στο Πήλιο η Τουριστική ανάπτυξη ευτυχώς δεν πήρε τα χαρακτηριστικά του μαζικού τουρισμού. Πολύ περισσότερο, ο Βόλος δεν ήταν ποτέ μια “χαρούμενη” πόλη με, έντονη νυχτερινή ζωή, αλλά χαρακτηρίζεται κυρίως από την διαρκή προσπάθεια και τη προσήλωση σε πολιτιστικές δράσεις υψηλής αξίας (Ωδεία, ΔΗΠΕΘΕ, εργαστήρια Τεχνών, θεσμικά φεστιβάλ, ορχήστρα συμφωνικής μουσικής κ.α.). Την τελευταία δεκαετία, ίσως που η πόλη, μετά την αποβιομηχάνιση, προσπαθεί να βρει ξανά βηματισμό ανάπτυξης έχει εμφανιστεί μια τάση επιβράβευσης του εφήμερου στοιχείου, μια βιασύνη για κάτι πιο σύγχρονο προβάλλοντας περισσότερο από όσο χρειάζεται το προφανές, δηλαδή το τουριστικό της πλεονέκτημα (τσίπουρο, βουνό και θάλασσα).
Όμως δεν έχει συγκροτηθεί ένας ουσιαστικός διάλογος γύρω από το θέμα και τους πιθανούς δρόμους που θα πάρει η ανάπτυξη στη περιοχή, με αποτέλεσμα τις αποσπασματικές και ασύνδετες προτάσεις που κατά καιρούς θεωρούνται περίπου θαυματουργές και επικοινωνιακά ενθουσιάζουν. Ας θυμηθούμε μερικές από τις ιδιωτικές ή δημόσιες αναπτυξιακές προτάσεις που μας απασχόλησαν αρκετά αλλά τελικά για διάφορους λόγους δεν πραγματοποιήθηκαν, όπως ήταν τα Μέγα-ξενοδοχεία στο Σωρό και στον Αλατά, το Γκολφ στις Νηές, τη νεροκουρτίνα στο λιμάνι, το πλωτό μπαρ και την μαρίνα στο κορδόνι, τους Μεσογειακούς αγώνες που αναμφίβολα ήταν η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση, το θεματικό πάρκο στο πεδίο του Άρεως κ.α. Υπήρξαν βέβαια και προτάσεις που πραγματοποιήθηκαν (είτε απέδωσαν, είτε δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα), όπως είναι το ανανεωμένο και προικισμένο με επιπλέον χώρο Ξενία, τα νέα μεγάλα ξενοδοχεία σε Βόλο και Αγριά, το σουλούπωμα της παραλίας, το πάρκο Αναύρου (χρειάζεται παρέμβαση για να αναδειχθούν τα γλυπτά), το σχεδόν άχρηστο Πανθεσσαλικό Στάδιο, ο μισός και τυφλός περιφερειακός, ο ποδηλατοδρόμος (που έγινε και δεν έγινε), το νέο Μουσείο της πόλης (δεν άνοιξε ακόμα), αλλά και δράσεις με τουριστικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα που κατά τη γνώμη μου δεν ταιριάζουν στον ψυχισμό των κατοίκων όπως το καρναβάλι.
Το συμπέρασμα νομίζω είναι αβίαστο, από τις διάφορες προτάσεις που κατά καιρούς διατυπώθηκαν λειτούργησαν μόνο όσες από τις δημόσιες ήταν σοβαρά προετοιμασμένες όπως τα φεστιβάλ του Μουσικού θεάτρου ή όσες ήταν αμιγώς ιδιωτικής πρωτοβουλίας και όλες απαντούσαν σε υπαρκτές ανάγκες.
Όλες όμως, επιτυχημένες ή όχι τόσο, πάσχουν σε ένα κρίσιμο σημείο, ανήκουν λες σε άλλους παράλληλους κόσμους καθώς δεν είναι ενταγμένες σε κάποια διατυπωμένη συνολική στρατηγική ανάπτυξης της πόλης, αλλά έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, ενώ υλοποιούνται με προχειρότητα, όταν υλοποιούνται, και με διαδικασίες επείγοντος και συνήθως μένουν χωρίς συνέχεια ή μετέωρες.
Σίγουρα ο Βόλος πρέπει να έχει το αύριο που του αξίζει και δεν κρίνω εδώ τις καλές προθέσεις όλων των εμπλεκομένων (φορέων ή προσώπων). Οι προθέσεις τους σίγουρα είναι άριστες αλλά τα ως τώρα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι αναγκαία η διατύπωση ενός νέου αναπτυξιακού δόγματος της πόλης. Αν η πόλη αποφασίσει μέσω ενός εντατικού διαλόγου των φορέων της ότι θα αναπτύξει και θα στηριχθεί στον τουρισμό κάτι που μοιάζει ρεαλιστικό τότε θα πρέπει να απαντήσει και ως προς το τι τουρισμό επιθυμεί και μετά να επανεξετάσει το είδος της βιομηχανικής δραστηριότητας που θα είναι συμβατό και ανεκτό σε αυτή την προοπτική. Δεν μπορούμε όμως να τα θέλουμε όλα, και να παριστάνουμε πως το ένα δεν ενοχλεί το άλλο. Δεν γίνεται να θέλουμε τουρισμό πόλης και υποδοχή κρουαζιέρας και ταυτόχρονα το λιμάνι να λειτουργεί με χύδην φορτία σκραμπ και πετ-κοκ, να υπάρχουν σε ελάχιστη απόσταση ραδιενεργές χαλυβουργίες, και η αερορύπανση να παραμένει ανενόχλητη. Ούτε να συζητάμε για εναλλακτικό φυσιολατρικό τουρισμό στο Πήλιο ενώ η ΑΓΕΤ συνεχίζει να πληγώνει το περιβάλλον, ή να επιζητούμε θαλάσσιο τουρισμό χωρίς μαρίνες. Και τέλος ενώ αντιλαμβανόμαστε ότι όλα αυτά περνούν -όπως σε όλο τον κόσμο- μέσα από την ανάπτυξη του πολιτισμού τελικά να συμβιβαζόμαστε με “φτηνές” συμμετοχικές εκδηλώσεις σαν το συρτάκι-μακριά γαϊδούρα.
Το πρόβλημα του Βόλου είναι το δομικό πρόβλημα συγκρότησης ταυτότητας που έχει όλος ο Ελληνικός χώρος. Αν βρούμε το τι μπορούμε και το τι θέλουμε -και μπορούμε να τα βρούμε διότι ο Βόλος διαθέτει το επιστημονικό δυναμικό που χρειάζεται για να αναλύσει την πραγματικότητα και να συνθέσει μια στρατηγική ανάπτυξης- τότε μπορούμε με μεγαλύτερη σιγουριά και αποδοτικότητα να σχεδιάσουμε τα κτίρια, τα μνημεία και τις δράσεις που θα εξυπηρετούν αυτό το όραμα.

Στο τέλος του Αυγούστου αρκετοί συμπολίτες μας και φορείς θα επιχειρήσουν να μπουν στο ρεκόρ γκίνες με ένα πολύ μακρύ συρτάκι το οποίο θα προσφέρει όπως ελπίζουν τουριστική προβολή στο Βόλο!
Αν όλο αυτό το δούμε σαν ένα παιχνίδι, ένα στοίχημα, είναι εντάξει και θα το χαρούμε. Το όποιο “κακό” θα περιοριστεί στο αισθητικό μέρος και γρήγορα θα ξεχαστεί χωρίς να αφήσει αποτύπωμα στη πόλη.
Αν όμως κάποιοι σοβαρολογούν και πιστεύουν πως με αυτό το σοβιετικού τύπου θέαμα θα δοθεί ώθηση και κατεύθυνση στην τουριστική ανάπτυξη και στον πολιτισμό της περιοχής, τότε είναι λυπηρό και επικίνδυνο. Λυπηρό διότι ο τόπος και οι κάτοικοι του δεν έχουν καμία ψυχική συγγένεια με τα κουρασμένα σύμβολα της περασμένης τουριστικής τεσσαρακονταετίας εφόσον έχουν εξελιχθεί πολιτισμικά, όσο κι αν θέλουν κάποιοι να τους καθηλώσουν στο 1965! Είναι δε επικίνδυνο, διότι φανερώνει πόσο τυχοδιωκτικά λειτουργούν εκείνοι που σχεδιάζουν και υλοποιούν φτηνά αλλά εντυπωσιακά (από τηλεοράσεως) θεάματα θεωρώντας ότι έχουν την συμφωνία των πολιτών σε καιρό μάλιστα μέγιστης πολιτισμικής κρίσης.
Πριν λίγα χρόνια η πόλη και το λιμάνι της είχαν την τύχη να φιλοξενήσουν την θαυμάσια και ποιοτική ΡΕΓΚΑΤΑ, γέμισε τότε ο Παγασητικός χρώμα και ενέργεια. Τι έμεινε από όλο αυτό, πέρα από πολύ καλές φωτογραφίες στα άλμπουμ; Ποια συνέχεια δόθηκε και γιατί η πόλη δεν κατάφερε να αξιοποιήσει και να χτίσει πάνω σε αυτή τη μοναδική ευκαιρία προβολής της ομορφιάς της σε όλο τον κόσμο;
Σήμερα υπάρχει κανείς πραγματικά που να πιστεύει ότι θα καταφέρουμε καλύτερα τώρα με τα παρωχημένα και κακοποιημένα σύμβολα του πάλαι ποτέ ΕΟΤ (συρτάκι, ρετσίνα, ΟΠΑ) τα οποία όταν έπαψαν να “πουλάνε” στο εξωτερικό τα “αγοράζουμε” μετά μανίας εμείς; Με ένα μακρύ συρτάκι θα κερδίσουμε τον θαυμασμό ή την συγκατάβαση προς τους ταλαίπωρους Έλληνες της κρίσης;

* Το συρτάκι είναι ένας ελληνικός χορός που δημιουργήθηκε το 1964 για την κινηματογραφική ταινία Ζορμπάς ο Έλληνας. Η μουσική για το συρτάκι γράφτηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη. Κύριο χαρακτηριστικό του χορού αυτού και της μουσικής του είναι η επιτάχυνση στο ρυθμό. Το όνομα συρτάκι προέρχεται από την λέξη συρτός, ένα κοινό όνομα για μια ομάδα παραδοσιακών ελληνικών χορών στους οποίους οι χορευτές "σέρνουν" τα πόδια τους σε αντιδιαστολή με τους πηδηχτούς χορούς. Στο συρτάκι ενσωματώνεται και ο συρτός (στο πιό αργό μέρος του) και στοιχεία πηδηχτού (στο γρηγορότερο μέρος του).
Σήμερα το συρτάκι είναι ένα από τα τουριστικά αξιοθέατα της Ελλάδας και χορεύεται στις ελληνικές ταβέρνες σε όλο τον κόσμο.







No comments: