02 June 2013

Πιθανές απιθανότητες


Όποια ή όποιος έχει διαβάσει ένα δυο σημειώματα εδώ, θα έχει ίσως καταλάβει πως, αυτό με το οποίο καταπιάνομαι είναι οι πιθανότητες μιας παρουσίας, μερικές φορές ξεκινώντας από ισχνά ίχνη που τα βρήκα έτοιμα να διαλυθούν, αλλά σχεδόν ποτέ με τις βεβαιότητες που συνήθως συνοδεύουν μια καλοσχηματισμένη ύπαρξη. Το σχήμα των πραγμάτων είναι στοιχείο της ταυτότητας τους όταν είναι ισχυρό και σαφές. Αλλά τι γίνεται όταν δεν μπορεί κανείς να το περιγράψει με σαφήνεια; Το αφήνει στη λήθη; Συμβαίνει κι αυτό, κι έτσι έχουμε ολόκληρες περιόδους μαζί με τους ανθρώπους και τις δράσεις τους ξεχασμένες εκτός Ιστορίας ή ακόμα χειρότερα στριμωγμένες τόσο που να χωρέσουν σε προκαθορισμένα σχήματα ή αφηγήσεις, ο ιμπρεσιονισμός λέει για παράδειγμα ο ομιλητής κι ο ακροατής πρέπει ήδη να ανακαλεί εικόνες στο μυαλό του, αν αυτές δεν ανακαλούνται τότε δεν λειτουργεί αυτόματα η επικοινωνία.
Η επικοινωνία είναι η θεοποιημένη λειτουργία του καιρού μας, έχουν δαπανηθεί τεράστιες και ευφυείς προσπάθειες και πόροι για την κυριαρχία της, και έχει μόνο ένα εχθρό, τον χρόνο, την ασάφεια ή την ασυνέχεια του χρόνου πιο συγκεκριμένα, διότι όλα πρέπει να ανταλλάσσονται σε σταθερά διακριτούς χρόνους, [από / χρόνος/ προς] ώστε να εκπαιδεύονται οι άνθρωποι στην αναμονή τους. Έτσι η μέτρηση του χρόνου γίνεται αναγκαία προϋπόθεση της επικοινωνίας, ρολόγια, ημερολόγια, εκπομπές, αποστάσεις, ολόκληρη τη γη να έχει χαραχτεί έτσι ώστε να μετράει τον χρόνο, να μετράει δηλαδή κάτι το ανύπαρκτο, όσο ο Θεός που έχει διαδεχθεί.
Αλλά όταν σκέφτεσαι με πιθανότητες ο χρόνος χάνει τα μετρήσιμα χαρακτηριστικά του και δεν ταυτίζεται με τον ρυθμό, παύοντας να είναι το εξωτερικό όργανο μέτρησης μεγεθών. Τότε η ιστορία μπορεί να σταματά την εξέλιξή της ή την συμμετοχή της σε κάποιο μεγαλύτερο κύκλο και να παίρνει ένα αόρατο και ίσως αδιανόητο ως τότε δρόμο, ακόμα και αντίστροφο να αυτονομείται και να ψάχνει άλλη εξέλιξη μη γραμμική, πέρα από εκείνο που της έχει παραδοθεί. Οι άνθρωποι ζούνε, εξελίσσονται και σχετίζονται με τους τρόπους που τους έχει ορίσει η φύση και η κοινωνία, περνάνε μέσα από όλες τις κοινωνικές νόρμες και τελετουργίες και σπανίως αναρωτιούνται αν όντως όλα αυτά ταιριάζουν με ότι βαθιά τους κινεί. Ακόμα κι όταν κάποιοι άνθρωποι σπάζουν μερικές φορές τις νόρμες, και τότε η Ιστορία σπεύδει να τους ονομάσει επαναστάτες διότι είναι πολύ επικίνδυνο πράγμα κάθε τι το ανώνυμο, ακόμα και τότε τις παραβιάζουν σύμφωνα με κάποιο πρότυπο παραβίασης που έχουν διδαχθεί ως παρέκκλιση. Κάθε λειτουργία ή σύστημα συνεπώς έχει προβλέψει και έχει συμπεριλάβει στον κανόνα και στον ρυθμό της τις παρεκκλίσεις. Αλλά όχι την πιθανότητα διότι όποιο λεξικό κι ανοίξουμε δεν βρούμε σαφή ορισμό της αλλά κάποιον αναφορικό σε πείραμα της τύχης!
Η Τύχη όμως ήταν η Θεά των αρχαίων Ελλήνων που μπορούσε να επηρεάσει και να ανατρέψει κάθε έλεγχο στους ανθρώπους και στους νόμους του σύμπαντος. Μια φορά, εντάξει, μπήκε ο Θησέας στον Λαβύρινθο και βγήκε, αλλά δεν ήταν δυνατόν να το διακινδυνεύει συνεχώς. 
Η Τύχη ήταν μια Θεά που εξαιτίας της φύση της ο άνθρωπος δεν μπορούσε να την καλοπιάνει συνεχώς, και αυτό δεν ήταν ανεκτό όταν αποφάσισε να υποτάξει τη φύση στη βουλιμία του.
Τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ γνωστά, ο άνθρωπος επινόησε της μεγάλες αφηγήσεις, ίδρυσε τις θρησκείες και τις ιδεολογίες, ανέπτυξε την επιστήμη και την τεχνική, ίδρυσε θεσμούς και Μουσεία. Όλα όμως κατά κάποιον τρόπο τέλειωσαν κατά το πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, οι καλλιτέχνες, πρώτα, διακήρυξαν το τέλος ενός πολιτισμού που είχε ήδη πεθάνει, επιτέθηκαν στις αξίες που τον έθρεψαν για χιλιετίες, την οικογένεια, την πατρίδα, την θρησκεία, την Τέχνη, έφτιαξαν ομάδες που είχαν αυτή την αποστολή, τις ονόμασαν DADA για να μην σημαίνει τίποτα, να μην περιγράφει τίποτα, πίστεψαν στο απίστευτο και ζήτησαν την απελευθέρωση του ανθρώπου. Όμως επειδή ήταν δημιουργοί, και όχι πολεμιστές δεν το κατάφεραν, διακήρυξαν κάτι που οι ίδιοι δεν μπορούσαν από τη φύση τους να εκπληρώσουν, την καταστροφή του πολιτισμού. Έφτιαχναν έργα πιστεύοντας πως κάμουν αντι-έργα, και εκείνο που κατάφεραν ήταν να ανανεώσουν τις καλλιτεχνικές γλώσσες, έβαλαν μέσα στο έργο, το ανοίκειο, το αποσπασματικό, έκαναν παρουσίες το ετερόκλητο και το ασύγχρονο, το α-νόητο, και την ανθρώπινη σκοτεινιά.
Δεν κατέστρεψαν αλλά δημιούργησαν μια άλλη πραγματικότητα. Ρώτησαν εξ αρχής πως ονομάζονται τα πράγματα και τι κάνουν...και με τις απαντήσεις τους δημιούργησαν ένα σωρό απίθανες πιθανότητες.

No comments: