01 July 2012

"Τα κορίτσια με τα άσπρα γάντια"

έργο του Édouard-Théophile Blanchard (1844–1879)

Ο Ιούλιος μήνας ονομάστηκε έτσι από τον Αύγουστο Καίσαρα προς τιμήν του Ιουλίου Καίσαρα, και έχουμε έτσι το παράδοξο ο επόμενος να είναι ο νουνός του προηγούμενου! Ονομάζεται και αλωνάρης ή Αηλιάτης αφού αυτό το μήνα γίνεται το αλώνισμα και το  λίχνισμα  των δημητριακών για το οποίο χρειάζονται αέρηδες, και ο εορταζόμενος του μήνα ο Νεφεληγερέτης Ηλίας είναι εκείνος που τους ανέμους διαφεντεύει.
Ο Προφήτης Ηλίας κατοικεί τις κορυφές των βουνών και διαδέχθηκε τον Δία από τον οποίο μάλλον κληρονόμησε την αυστηρότητα, τη γενειάδα και τα αστροπελέκια. Ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό πως ο Ηλίας γιος του Σωβάκ από τη Γαλαάδ ή Θέσβη ήταν αυτός που κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό, κάνοντας τους Ισραηλίτες με μια φωνή να πουν: «Αληθώς Κύριος ο Θεός, αυτός ο Θεός». Επίσης, είναι εκείνος που με τη γλώσσα του εμπόδισε τη βροχή και δεν έβρεξε ο ουρανός για τρεισήμισι χρόνια. Είναι εκείνος που ανάστησε τον νεκρό γιο της χήρας Σεραφθίας και κατέκαυσε τους εκατό ανθρώπους που έστειλε ο βασιλιάς Οχοζίας. Είναι εκείνος που στο όρος Χωρήβ είδε τον Θεό, όσο είναι δυνατό, βέβαια, να Τον δει άνθρωπος. Είναι εκείνος που έσχισε τον Ιορδάνη ποταμό και ανελήφθη με πύρινη άμαξα στον ουρανό. Τέλος, είναι εκείνος που στη Μεταμόρφωση του Χριστού στάθηκε δίπλα Του μαζί με τον Μωϋσή.  Για όλα αυτά η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 20 Ιουλίου, οπότε και πιστεύεται ότι αναλήφθηκε στους ουρανούς. 
Όμως σχεδόν για όλα, υπάρχει και μια άλλη δεύτερη εκδοχή, περισσότερο ή λιγότερο πιθανή, άλλοτε θρησκευτική άλλοτε μυθολογική μερικές φορές "πικάντικη", αλλά πάντα πιο σκοτεινή.   
Σε αυτή τη δεύτερη εκδοχή, η ιστορία του Ηλία αρχίζει με την Αργοναυτική εκστρατεία, και αυτός ονομάζεται Ύλας, δηλαδή ο πεντάμορφος μπουκλάκιας εραστής του Ηρακλή. Αυτοί οι δυο μαζί με άλλους 38 ήρωες υπό την ηγεσία του Ιάσωνα ήταν το πλήρωμα της Αργούς που ξεκίνησε από την Ιωλκό για τη πιο θαυμαστή επινόηση του ανθρώπινου είδους, το θαλάσσιο ταξίδι! Κατά τη διάρκεια εκείνου του πρώτου των ταξιδιών, μετά αλλά και πριν από τρομερές περιπέτειες, η Αργώ αναγκαστικά προσάραξε επειδή είχε σπάσει το κουπί του Ηρακλή στο κόλπο του Κιανού ποταμού, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Κίος, τα Μουδανιά και το νησί Ιμραλί όπου οι Τούρκοι κρατούν φυλακισμένο τον ηγέτη των Κούρδων. 
Το κουπί του Ημίθεου δεν ήταν οποιοδήποτε κουπί, για την κατασκευή του χρειαζόταν να βρεθεί το κατάλληλο δέντρο στα βαθύσκιωτα δάση της Βιθυνίας όπου και ξαμολήθηκαν, οι Αργοναύτες ψάχνοντας το. Ένα απόβραδο μετά την ένταση της αναζήτησης δίψασαν και ο Ύλας ανέλαβε να φέρει νερό από μια κοντινή πηγή. Μέγα λάθος - αν βέβαια αποκλείσουμε την περίπτωση να πήγαινε γυρεύοντας - διότι έπρεπε να γνώριζε ότι σε αυτές τις πρόσχαρες περιοχές με τις πηγές και τα ρυάκια σύχναζαν από την αρχή αρχή του κόσμου οι Νύμφες, είναι ο τόπος τους. Και όλες αυτές οι πεντάμορφες νεράιδες που έχουν ασίγαστη ερωτική ορμή άμα βάλουν κάτι στο μάτι κι' αυτό το κάτι ξεκόψει σε καμιά πηγούλα το αρπάζουν στη στιγμή και δεν καταλαβαίνουν τίποτα από τους ερωτικούς προσανατολισμούς των ανθρώπων. Μια από δαύτες, άλλοι λένε η Κύπρις καί άλλοι η Εφυδάτια, μόλις αντίκρισε τον Ύλα στο φως της Σελήνης τον ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα και έμεινε να τον κοιτάζει αμήχανη, αλλά όταν ο Ύλας έσκυψε πάνω στην πηγή και βούτηξε την υδρία του στα νερά που κυλούσαν βουερά πάνω στο χάλκινο σκεύος, η νύμφη λαχταρώντας να φιλήσει τ' όμορφο στόμα του τον αγγάλιασε από τον λαιμό, τον τράβηξε κοντά της και τον φίλησε γλυκά μεν παράφορα δε. Εκείνος έβγαλε μια φωνή για τα μάτια του κόσμου αλλά αμέσως ανταποκρίθηκε θερμά στο ερωτικό κάλεσμα της συλφίδας, αφού του καλάρεσαν τα φιλιά και τα χαϊδολογήματα, και σε λίγο η εύπυγος νεράϊδα και ο ευμέζεος εραστής της πια, σφιχτά αγκαλιασμένοι χάθηκαν μέσα στα δάση που απλώνονται γύρω από την Ασκανία λίμνη, μαγεμένοι για πάντα.
Τον Ύλα δεν τον ξαναείδε ανθρώπου μάτι, μάταια ο δύστυχος Ηρακλής τον αναζητούσε νύχτες και ημέρες, έφτασε μέχρι τη σημερινή Προύσσα, τη Νίκαια και ακόμα παραπέρα, ανέβηκε σε όλες τις βουνοκορφές στην απόληξη της Ποντικής Οροσειράς στα όρια της παφλαγονίας για να μπορέσει να κοιτάξει μακριά και σε κάθε μια από αυτές έχτισε βωμό για την ανεύρεση του Ύλα. Μόνο εκεί, στα ορεινά της Προύσας, αποξεχάστηκε για λίγο και αργοπόρησε κρυφοκοιτάζοντας τα κορίτσια με τα λευκά γάντια και τα φουστάνια πιασμένα ψηλά στη μέση, πως μάζευουν τα όψιμα κεράσια αποκόπτοντας τα με τα μακριά τους νύχια. 
Στο τέλος αποκαρδιώθηκε, και καθώς οι υπόλοιποι αργοναύτες γκρίνιαζαν αλλά και το καθήκον το βαθιά ριζωμένο στην ημίθεα ψυχή του τον καλούσε να συνεχίσει την εκστρατεία, ήταν και το κουπί έτοιμο, σάλπαρε και πάλι.  Πρώτα όμως ίδρυσε την πόλη της Κίου, και άφησε ντόπιους να συνεχίσουν την αναζήτηση, να προσέχουν τους βωμούς στις βουνοκορφές και να προσφέρουν τακτικά θυσίες στους Θεούς, με την ελπίδα να τον βρει εκεί κατά την επιστροφή του. Δεν τον βρήκε ούτε τότε, ούτε ποτέ, η Αργώ άλλωστε δεν ξαναπέρασε από 'κεί. Έναν όμως από εκείνους τους βωμούς, τους αφιερωμένους στον Ύλα που εν τω μεταξύ είχε γίνει προστάτης των ζευγαριών και χειριστής των νεφών και των κεραυνώνστο kırk dağ τον επισκέφτηκε ο Μέγας Αλέξανδρος ο οποίος θυσίασε, εκεί, σαράντα νεαρά ταυριά
Αργότερα, πάνω στα ερείπια αυτού του ιερού του ορεσίβιου Ύλα χτίστηκε ναός αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία, ίσως για να εκμηδενιστεί από τους οπαδούς της νέας θρησκείας, ίσως απλώς νέοι έποικοι να μπέρδεψαν τα ονόματα και τις χάρες τους καθώς μάθαιναν τη γλώσσα και τις ιστορίες της περιοχής, πάντως με τον καιρό ο Ύλας έγινε Ηλίας και από εραστής προφήτης!
Συμβαίνουν αυτά. Αυτή άλλωστε είναι η μοίρα των ηρώων, να αποστάζονται οι ζωές τους σε λίγα ίχνη που ο καθένας τ' ακολουθεί και τα ερμηνεύει όπως νομίζει φτιάχνοντας αφηγήσεις, και αφήγηση στην αφήγηση... γίνονται οι μύθοι. Αλλά να, που κάποια ανάμνηση από εκείνο το αρχέγονο πάθος, ή κάποιο παρόμοιο του, επιβίωσε στο δημοτικό τραγούδι από την Σινασσό της Καππαδοκίας, με τίτλο "ΠΑΓΩ  ΣΤΟΥ  ΠΡΟΥΣΑΣ  ΤΑ  ΒΟΥΝΑ"

Πάγω στου Πρού ... ωχ αμαν γκελ αμάν
πάγω  στου  Προύσας  τα  βου(ι)νά  βρίσκω  βρύσες  κρύα  νερά,
έσκυψα  έσκυψα  να  πιω  λιγάκι
μου  ‘πεσε  μου  ‘πεσε  το  μαντηλάκι.

------
Με  τετρακόσ…  ωχ  αμάν  γκελ  αμάν
με  τετρακόσια  δυο  φλουριά  με  τετρακόσια  δυο  φλουριά,
και  πενή…  και  πενήντα  δράμια  μόσχο
για  να  διεις  για  να  διεις  αγάπη  πο’  ‘χω.

------
Μαντήλι μου ωχ αμάν γκελ αμάν
μαντήλι  μου  μεταξωτό  και  με  χρουσάφι  κεντητό,
μια  χαρά  μια  χαρά  ‘ταν  το  καημένο
το  ‘μορφο  το  ‘μορφο  και  πλουμισμένο.

------
Εκεί  που  το  ωχ  αμάν  γκελ  αμάν 
εκεί  που  το  κεντούσανε  για  με  το  τραγουδούσανε,
τρία  πάρ…  τρία  πάρθενα  κοράσια
σαν  μαγιά…  σαν  μαγιάτικα  κεράσια.
(Ο ρυθμός του κομματιού είναι 4/4.)

No comments: